Η πορεία του παιδιού προς την εφηβεία.

Γράφει η Δρ. Μαρία Καραφλού, MD, MSc, PhD, Διδάκτωρ Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Ένα θέμα που απασχολεί πολύ τους γονείς & τους προκαλεί ανησυχία ειναι πότε το παιδί τους θα μπει στην εφηβεία.

Ενήβωση είναι η αλληλουχία των αλλαγών στη φυσιολογία και την εμφάνιση των παιδιών που οδηγούν στην πλήρη ψυχοσεξουαλική ωρίμανση. (Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Πότε ξεκινάει η εφηβεία;

Η έναρξη της ενήβωσης έιναι νωρίτερα στα κορίτσια (περίπου στα 11 έτη)  από ό,τι στα αγόρια (περίπου στα 12 έτη), αλλά υπάρχει μεγάλη διακύμανση στην έναρξη ενήβωσης κατά 2 έτη πριν ή πιο μετά, ανάλογα με μια σειρά παραγόντων, όπως:

Γενετικά αίτια: Η ηλικία κατά την οποία έγινε η έναρξη της ενήβωσης στη μητέρα ή τον πατέρα παίζει ρόλο.

Εθνικότητα: Τα κορίτσια αφροαμερικανικής καταγωγής τείνουν να ξεκινούν νωρίτερα την πορεία προς την εφηβεία.

Αύξηση βάρους: Στα υπέρβαρα κορίτσια η έναρξη της εφηβείας έρχεται νωρίτερα, γιατί ο εγκέφαλος δέχεται το σήμα των αυξημένων εφεδρειών λίπους.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Ποιες είναι οι ορμόνες που αυξάνονται πριν ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας;

Τα ανδρογόνα που παράγονται από τα επινεφρίδια αυξάνονται περίπου 2 έτη πριν την έναρξη της εφηβείας και είναι αυτά που οδηγούν στις τριχούλες στο εφήβαιο ή την μασχάλη , αλλά και σε ακμή. Πρόκειται για την αδρεναρχή.

Η πυροδότηση της εφηβείας θα γίνει από την κατά ώσεις έκκριση της LHRH από τον υποθάλαμο και την επακόλουθη, κατά ώσεις έκκριση της FSH & της LH από την υπόφυση.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Ποια είναι τα ‘σημάδια’ της έναρξης της εφηβείας στα παιδιά;

Στα κορίτσια η έναρξη της εφηβείας σηματοδοτείται από την ανάπτυξη στήθους, ενώ στα αγόρια από την αύξηση του μεγέθους των όρχεων. Ο ενδοκρινολόγος παρακολουθεί την αύξηση του μεγέθους των όρχεων με ειδικό όργανο.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes).

Πρώιμη αύξηση του στήθους στα κορίτσια

Γράφει η Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος, Δρ. Μαρία Καραφλού, Διδάκτωρ Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας, Ειδικευθείσα εις ΠΑΙΔΩΝ “Αγία Σοφία”

Ως πρώιμη αύξηση του μαστού ορίζεται η ανάπτυξη μαζικού αδένα πριν την χρονολογική ηλικία των 8 ετών στα κορίτσια. Στις ανεπτυγμένες χώρες λόγω της επιδημίας της παχυσαρκίας & των ενδοκρινικών διαταρακτών η ηλικία της εμμηναρχής έχει κατέβει και αναμένεται να κατέβει και η ηλικία της αρχικής εμφάνισης του μαστού. (Πηγή: Practical algorithms in Pediatric Endocrinology, Hochberg, Haifa).

Πώς διερευνά την κατάσταση αυτή ο ενδοκρινολόγος;

Ο ενδοκρινολόγος θα λάβει το ιατρικό ιστορικό και θα εξετάσει κλινικά το κορίτσι για σχετιζόμενα σημάδια ενήβωσης (αλλαγή οσμής ιδρώτα, παρουσία τρίχωσης εφηβαίου & μασχάλης, αλλαγή έξω γεννητικών οργάνων θήλεος). Επίσης θα εκτιμήσει το ρυθμό αύξησης του ύψους του κοριτσιού (πόσα εκατοστά παίρνει σε ύψος το έτος). Θα αποτυπώσει σε διάγραμμα την αύξηση του παιδιού πάνω στις καμπύλες της αύξησης και θα ζητήσει την οστική ηλικία. Η οστική ηλικία εκτιμάται με απλή ακτινογραφία άκρας χειρός. (Πηγή: Practical algorithms in Pediatric Endocrinology, Hochberg, Haifa).

Πρώιμη θηλαρχή

Σε κορίτσι άνω των 2 ετών με απουσία άλλων σημείων ενήβωσης και προεφηβικές ωοθήκες, ο ενδοκρινολόγος θα παραπέμψει σε παιδιατρικό νοσοκομείο για διενέργεια επιπλέον τεστ. Μετά τη δοκιμασία LHRH θα έχουμε πληροφορίες για το αν πρόκειται για πρώιμη θηλαρχή, κατάσταση που παρακολουθούμε ή άλλες σοβαρότερες καταστάσεις που χρήζουν περαιτέρω ελέγχου.