Νόσος Graves (Υπερθυρεοειδισμός)

Γράφει η Δρ. Μαρία Καραφλού, Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος & Ειδικός Μεταβολισμού, Διδάκτωρ Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Μέλος της American Thyroid Association

Η νόσος Graves είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που οδηγεί σε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Είναι το πιο συνηθισμένο αίτιο υπερθυρεοειδισμού στο Δυτικό κόσμο και εμφανίζεται στις γυναίκες 7-8 φορές περισσότερο από ό,τι στους άντρες.

Στη νόσο Graves το ανοσοποητικό σύστημα παράγει εσφαλμένα κάποια διεγερτικά αντισώματα προς τον θυρεοειδή που λέγονται TSI  (thyroid stimulating immunoglobulins) ή TRAb (thyrotropin receptor antibodies). Αυτά προσδένονται στους υποδοχείς των κυττάρων του θυρεοειδούς και δίνουν διαρκώς το ερέθισμα στον θυρεοειδή να υπερλειτουργεί και άρα να υπερπαράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες. Οδηγούμαστε λοιπόν στον υπερθυρεοειδισμό.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Νόσου Graves

• Υπερθυρεοειδισμός: Λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας των θυρεοειδικών ορμονών στην περιφέρεια, ο ασθενής θα έχει ταχυκαρδία, θα τρέμουν τα χέρια του, θα έχει μυαλγίες, δηλαδή κομάρες, απώλεια βάρους, δυσανεξία στη ζέστη, ευερεθιστότητα.
• Μάτια: Οφθαλμοπάθεια Graves είναι η κλινική κατάσταση των ματιών με εξόφθαλμο, οίδημα και ερυθρότητα των επιπεφυκότων, με ή χωρίς πόνο. Συνήθως εμαφνίζεται 6 μήνες πριν ή μετά την έναρξη υπερθυρεοειδισμού.
• Δερμα: Έχει παρατηρηθεί πάχυνση του δέρματος, συνήθως χωρίς πόνο στην περιοχή των κνημών μπροστά από τα γόνατα. Είναι το γνωστό προκνημιαίο μυξοίδημα.

(Πηγή: American Thyroid Association)

Υποθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Στον υποθυρεοειδισμό ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει τις ορμόνες που είναι προορισμένος να παράξει σε επαρκείς ποσότητες. Το αποτέλεσμα είναι να μένει ο οργανισμός πίσω σε αξιοποίηση της ενέργειας και στη λειτουργία του μυαλού, της καρδιάς, των μυών και άλλων οργάνων (Πηγή: American Thyroid Association, www.thyroid.org)

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;

Όταν οι θυρεοειδικές ορμόνες κυκλοφορούν στο αίμα μας σε χαμηλές ποσότητες, τα κύτταρα του σώματος αρχίζουν να δυσκολεύονται και οι λειτουργίες τους επιβραδύνονται. Κάποιος που έχει υποθυρεοειδισμό κρυώνει πιο εύκολα, κουράζεται πιο εύκολα, έχει υπνηλία, έχει χαμηλές σφύξεις της καρδιάς, έχει πιο ξηρό δέρμα, ξεχνάει πιο εύκολα και έχει δυσκοιλιότητα.  Καθώς τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι ποικίλα και μη ειδικά, πρέπει να γίνει μια εξέταση αίματος για να δει ο ενδοκρινολόγος εαν υπάρχει υποθυρεοειδισμός. Η εξέταση αυτή λέγεται TSH και μετριέται με αιμοληψία. (Πηγή: American Thyroid Association, www.thyroid.org)

ΕΛΕΓΧΟΣ της οικογένειας του ασθενούς

Καθώς ο υποθυρεοειδισμός απαντάται συχνά σε οικογένειες, είναι καλό να ελέγχονται τα μέλη της οικογένειας του ασθενούς.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ;

• Αυτοάνοσο νόσημα: Σε κάποια άτομα το ίδιο το ανοσοποιητικό τους αναγνωρίζει τα κύτταρα του θυρεοειδούς ως ξένα και παράγει εναντίον τους αντισώματα. Είναι τα γνωστά αυτοαντισώματα Anti Tg και Anti TPO (Αντι Tg & αντι TPO). Το πιο συχνό αυτοάνοσο νόσημα του θυρεοειδούς λοιπόν  είναι η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο (Hashimoto) . Σε αρχικά στάδια τα αυτοαντισώματα υπάρχουν και κυκλοφορούν στο αίμα, αλλά ο θυρεοειδής καταφέρνει και παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες σε επαρκείς ποσότητες. Το άτομο όμως που έχει θετικά τα αυτοαντισώματα αυτά πρέπει να ελέγχεται τακτικά από ενδοκρινολόγο γιατί σταδιακά μπορεί να μεταπέσει στον υποθυρεοειδισμό (Πηγή: American Thyroid Association, www.thyroid.org).
• Μετά ολική θυρεοειδεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του θυρεοειδούς με χειρουργείο λόγω όζων του θυρεοειδούς, καρκίνου του θυρεοειδούς ή νόσου Graves ο ασθενής χρειάζεται δια βίου αγωγή με χάπι θυροξίνης.
• Μετά ακτινοβολία με ραδιενεργό ιώδιο στα πλαίσια αντιμετώπισης όζων του θυρεοειδούς, καρκίνου του θυρεοειδούς ή νόσου Graves ο ασθενής χρειάζεται δια βίου αγωγή με χάπι θυροξίνης.
• Συγγενής υποθυρεοειδισμός: Είναι ο υποθυρεοειδισμός που υπάρχει από όταν γεννιέται ένα μωρό. Στη χώρα μας γίνεται ανίχνευση του συγγενούς υποθυρεοειδισμού σε όλα τα νεογνά κατά τη γέννηση.
• Θυρεοειδίτιδα.
• Φάρμακα.

Εμμηνόπαυση & Διατροφή με εξατομικευμένο διαιτολόγιο

Πρώιμη αύξηση του στήθους στα κορίτσια

Γράφει η Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος, Δρ. Μαρία Καραφλού, Διδάκτωρ Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας, Ειδικευθείσα εις ΠΑΙΔΩΝ “Αγία Σοφία”

Ως πρώιμη αύξηση του μαστού ορίζεται η ανάπτυξη μαζικού αδένα πριν την χρονολογική ηλικία των 8 ετών στα κορίτσια. Στις ανεπτυγμένες χώρες λόγω της επιδημίας της παχυσαρκίας & των ενδοκρινικών διαταρακτών η ηλικία της εμμηναρχής έχει κατέβει και αναμένεται να κατέβει και η ηλικία της αρχικής εμφάνισης του μαστού. (Πηγή: Practical algorithms in Pediatric Endocrinology, Hochberg, Haifa).

Πώς διερευνά την κατάσταση αυτή ο ενδοκρινολόγος;

Ο ενδοκρινολόγος θα λάβει το ιατρικό ιστορικό και θα εξετάσει κλινικά το κορίτσι για σχετιζόμενα σημάδια ενήβωσης (αλλαγή οσμής ιδρώτα, παρουσία τρίχωσης εφηβαίου & μασχάλης, αλλαγή έξω γεννητικών οργάνων θήλεος). Επίσης θα εκτιμήσει το ρυθμό αύξησης του ύψους του κοριτσιού (πόσα εκατοστά παίρνει σε ύψος το έτος). Θα αποτυπώσει σε διάγραμμα την αύξηση του παιδιού πάνω στις καμπύλες της αύξησης και θα ζητήσει την οστική ηλικία. Η οστική ηλικία εκτιμάται με απλή ακτινογραφία άκρας χειρός. (Πηγή: Practical algorithms in Pediatric Endocrinology, Hochberg, Haifa).

Πρώιμη θηλαρχή

Σε κορίτσι άνω των 2 ετών με απουσία άλλων σημείων ενήβωσης και προεφηβικές ωοθήκες, ο ενδοκρινολόγος θα παραπέμψει σε παιδιατρικό νοσοκομείο για διενέργεια επιπλέον τεστ. Μετά τη δοκιμασία LHRH θα έχουμε πληροφορίες για το αν πρόκειται για πρώιμη θηλαρχή, κατάσταση που παρακολουθούμε ή άλλες σοβαρότερες καταστάσεις που χρήζουν περαιτέρω ελέγχου.

Εμμηνόπαυση: Πότε μπαίνει μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση & ποια τα συμπτώματα

Γράφει η Δρ. Μαρία Καραφλού Μιχάλα, Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος & Ειδικός Μεταβολισμού, Διδάκτωρ Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Μέλος της  European Menopause & Andropause Society

H εμμηνόπαυση ορίζεται ως η οριστική διακοπή της περιόδου λόγω ανεπάρκειας των ωοθηκών. Η διάγνωση μπαίνει όταν για ένα χρόνο μια γυναίκα δεν έχει δει καθόλου περίοδο. Η εμμηνόπαυση έρχεται κατά μέσο όρο στα 51 έτη.  (Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes, Helen Turner & John Wass)

H περιεμμηνόπαυση είναι το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο τα οιστρογόνα αποσύρονται και η γυναίκα έχει μια σειρά από συμπτώματα, όπως ανωμαλίες του κύκλου ή κύκλο μικρής διάρκειας. Οι κύκλοι της γυναίκας γίνονται αν-ωορρηκτικοί, δηλαδή δεν γίνεται ρήξη ωοθυλακίου στο μέσον του κύκλου και άρα δεν μπορεί να συλλάβει. Οι διαταραχές κύκλου μπορεί να εμφανιστούν και μία πενταετία πριν την εμμηνόπαυση.

Συχνά συμπτώματα είναι οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις. Λόγω των διακυμάνσεων στα επίπεδα οιστρογόνων, η γυναίκα βιώνει αυτά τα αγγειοκινητικά συμπτώματα, που είναι πολύ δυσάρεστα και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής της.

Δυσουρικά ενοχλήματα, ξηρότητα κόλπου, επώδυνες επαφές, ακράτεια και αυξημένο κίνδυνο ουρολοιμώξεων αναμένουμε επίσης. Μειωμένη διάθεση για σεξουαλική επαφή, ευερεθιστότητα, αλλαγές στο συναίσθημα, ανησυχία περιγράφονται επίσης. (Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes, Helen Turner & John Wass)

Γράφει η Δρ. Μαρία Καραφλού, MD, MSc, PhD, Διδάκτωρ Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Ένα θέμα που απασχολεί πολύ τους γονείς & τους προκαλεί ανησυχία ειναι πότε το παιδί τους θα μπει στην εφηβεία.

Ενήβωση είναι η αλληλουχία των αλλαγών στη φυσιολογία και την εμφάνιση των παιδιών που οδηγούν στην πλήρη ψυχοσεξουαλική ωρίμανση. (Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Πότε ξεκινάει η εφηβεία;

Η έναρξη της ενήβωσης έιναι νωρίτερα στα κορίτσια (περίπου στα 11 έτη)  από ό,τι στα αγόρια (περίπου στα 12 έτη), αλλά υπάρχει μεγάλη διακύμανση στην έναρξη ενήβωσης κατά 2 έτη πριν ή πιο μετά, ανάλογα με μια σειρά παραγόντων, όπως:

Γενετικά αίτια: Η ηλικία κατά την οποία έγινε η έναρξη της ενήβωσης στη μητέρα ή τον πατέρα παίζει ρόλο.

Εθνικότητα: Τα κορίτσια αφροαμερικανικής καταγωγής τείνουν να ξεκινούν νωρίτερα την πορεία προς την εφηβεία.

Αύξηση βάρους: Στα υπέρβαρα κορίτσια η έναρξη της εφηβείας έρχεται νωρίτερα, γιατί ο εγκέφαλος δέχεται το σήμα των αυξημένων εφεδρειών λίπους.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Ποιες είναι οι ορμόνες που αυξάνονται πριν ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας;

Τα ανδρογόνα που παράγονται από τα επινεφρίδια αυξάνονται περίπου 2 έτη πριν την έναρξη της εφηβείας και είναι αυτά που οδηγούν στις τριχούλες στο εφήβαιο ή την μασχάλη , αλλά και σε ακμή. Πρόκειται για την αδρεναρχή.

Η πυροδότηση της εφηβείας θα γίνει από την κατά ώσεις έκκριση της LHRH από τον υποθάλαμο και την επακόλουθη, κατά ώσεις έκκριση της FSH & της LH από την υπόφυση.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes)

Ποια είναι τα ‘σημάδια’ της έναρξης τηε εφηβείας στα παιδιά;

Στα κορίτσια η έναρξη της εφηβείας σηματοδοτείται από την ανάπτυξη στήθους, ενώ στα αγόρια από την αύξηση του μεγέθους των όρχεων. Ο ενδοκρινολόγος παρακολουθεί την αύξηση του μεγέθους των όρχεων με ειδικό όργανο.

(Πηγή: Oxford Handbook of Endocrinology & Diabetes).

As a physician having spent time abroad for training reasons, I know how it is to be… a stranger. As an Endocrinologist with working experience in the UK & in Greece, I can tell the huge difference between these two countries in terms of health services. Here is my advice:

When you settle down in Greece, you should find a specialist who will follow up your diabetes management. In Greece, you can easily seek care in hospital setting. All big public & private hospitals offer their services to people with diabetes.

In Greece it is far easier to find an Endocrinologist-Diabetologist  in the community compared to the UK. Most Endocrinologists with private practice offices can examine you regularly and prescribe your insulin or antidiabetic drugs.

Remember to bring your summary from your GP to your Endocrinologist, so that transition is smooth.

Remember to bring your latest prescription from your GP, so that the Greek doctor sees what your current regime is.

Make sure you have a Greek/European social security number or private insurance in place.

Last but not least, enjoy Mediterranean Diet, which is full with anti-oxidants & enjoy walking, running, swimming, keeping yourself active, which is one of the best remedies for healthy living and longevity.

By Dr Maria Karalou Michalas, Endocrinologist-Diabetologist & Specialist of Metabolism

Συχνά επισκέπτονται τον ενδοκρινολόγο κορίτσια με διαταραχές περιόδου. Ποιες είναι οι συνηθέστερες διαταραχές & πώς ορίζονται;

Η ολιγομηνόρροια ορίζεται ως μείωση των κύκλων σε κάτω από 9 το έτος.

Η αμηνόρροια διακρίνεται σε πρωτοπαθή, όταν ένα κορίτσι δεν έχει δει ποτέ περίοδο στα 16 έτη του & σε δευτεροπαθή, όταν μια κοπέλα που έχει δει τακτική περίοδο παύει να έχει έμμηνο ρύση για πάνω από 6 μήνες (πηγή: Oxford Ηandbook of Εndocrinology & Diabetes, Helen Turner & John Wass).

Ο ενδοκρινολόγος θα διερευνήσει μέσω του ιστορικού αν υπάρχει απόσυρση οιστρογόνων (πχ η κοπέλα έχει εξάψεις, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία).

Θα διερευνήσει ενδεχόμενη διαταραχή του υποθαλάμου (αν η κοπέλα βιώνει συναισθηματικό ή σωματικό στρες, αν υπάρχουν ακραίες αλλαγές βάρους σώματος ή ασθένεια).

Υπάρχουν περιπτώσεις πρώιμης εμμηνόπαυσης ή παρουσίας αυτοανοσίας που ο ενδοκρινολόγος έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του.

Από το ιστρικό της εξεταζομένης θα προκύψει αν υπάρχει υπερπρολακτιναιμία, η οποία θα δώσει ορισμένες φορές έκκριμα από το μαστό (γαλακτόρροια). Συχνά οι διαταραχές περιόδου εμφανίζονται μαζί με ακμή και δασυτριχισμό, δηλαδή αυξημένη τριχοφυ ί α σε συγκεκριμένες περιοχές.

Η λήψη φαρμάκων έχει επίσης μεγάλη σημασία να καταγραφεί.

Το γυναικολογικό & μαιευτικό ιστορικό μπορεί να δώσει την απάντηση & η αγαστή συνεργασία γυναικολόγου & ενδοκρινολόγου είναι προς ωφέλεια των κοριτσιών.

Το σίγουρο είναι ότι οι διαταραχές περιόδου δεν είναι σωστό να μένουν χωρίς διερεύνηση. Η επιστήμη έχει τα μέσα σήμερα να βοηθήσει κάθε γυναίκα προς το στόχο της ποιότητας ζωής.

Μαρία Μιχάλα Καραφλού

Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Endocrine disruptors are microscopic elements that are commonly found throughout our environment and cause damage by mimicing, blocking or otherwise interfering with our body’s hormones. Diabetes, obesity, neurodevelopmental disorders and reproductive problems may be attributed to these endocrine-disrupting elements.

It is now evident that public health problems related to endocrine disruptors are costing approximately 157 billion euros in European Union. As stated in Endocrine News, the magazine addressed to members of the Endocrine Society, air pollution is receiving attention as one of the major carriers of tiny particles in which dust, soot and metals are compressed. These may be inhaled and depositioned in our lungs but they can easily find their ways into our blood stream and thus reach our pancreas. Consequently, they may suppress insulin release. When they reach other tissues, they may increase insulin resistance.

“Nowadays, health professionals insist on wearing mask as a measure to prevent COVID-19, but how about wearing a mask to protect ourselves from these toxic endocrine disruptors?” ask scientists of Endocrine news.

By Dr Maria Karaflou